Tiroide bağlı göz hastalıkları, Tiroid orbitopati (Graves hastalığı)

Metabolizmanın düzenlenmesinde önemli rol oynayan tiroid bezinin otoimmün inflamatuvar hastalığına bağlı olarak gözde bir takım rahatsızlıklar ve şekil bozuklukları olmaktadır. Orbitada, çevre dokularında; göz çevresi kaslar, orbita yağ dokusu ve göz kapaklarında etkilenme olur. Bu durum tiroid bezinin aşırı çalıştığı hallerde (hipertiroidi) daha sık görülür.

"Graves Hastalığı", ya da "Basedow-Graves Hastalığı" olarak da isimlendirilen bu tablo çarpıntı, terleme, ellerde titreme, kilo kaybı, aşırı sinirlilik hali gibi sistemik belirtilerle birliktedir.

Göz bulguları hastalığın derecesine göre de değişebilmektedir. Göz de irritasyon, batma, kızarıklık, göz tansiyonu, gözlerde ise ileri doğru çıkma (ekzoftalmi, proptozis), kapak aralıklarının çok açılması (kapak retraksiyonu), şaşılık, çift görme, görme azalması gibi bulgular görülür. "Tiroid orbitopati" veya "Graves orbitopati" gibi isimlerle de anılan bu hastalık, çok hafif seyredebileceği gibi görme kaybına gidebilecek kadar ağırlıkta da olabilir. Görme azlığı ve kaybı ciddi kuru göz yada proptosise bağlı olabileceği gibi optic sinirin sıkışmasına bağlı da olabilmektedir. Hastalığın belirtileri zamanla azalır. Ancak hiç bir zaman tam düzelme olmaz.

Takip ve tedavide nasıl bir yol izlenmekte?

Graves hastalığında multidisipliner bir yaklaşım izlenmekte, endokrin hastalıkları uzmanı, genel cerrah ve göz doktoru arasında hastalığın düzenli takibi ve tedavisi yapılmalıdır. İlk aşama tiroid hastalığının medikal yada cerrahi tedavisidir. Aktif inflamatuvar dönemde göz bulguları konservatif olarak tedavi edilir; göz yaşı damlaları ve gerekirse kortizon tedavisi uygulanır. Sigara kulanımı göz bulgularını kötüleştirmektedir, mutlak sigara kulanımı bırakılmalıdır.

Graves hastalığının cerrahi tedavisi

Medikal tedavilere rağmen aktif hastalık kontrol altına alınamaz ve görmeyi kaybetme riski oluşursa, cerrahi tedavi (orbita dekompresyonu) gerekebilir. Bunun dışında göz anomalileri ve şaşılık için uygulanacak cerrahiler hastalığın aktif dönemi geçtikten sonra uygulanır. Gözlerin geriye alınması için orbita dekompresyonu ameliyatları uygulanabilir. Orbita dekompresyonu ameliyatlarında orbitanın genişletilmesi işlemi uygulanarak göz küresinin daha geriye doğru oturması sağlanmış olur. Bu ameliyatla yüzde her hangi kalıcı iz oluşmaz, 10 gün morluk ve şişliklerin geçmesi beklenir.

Üst göz kapağının fazla açılmasına bağlı kapak retraksiyonu dediğimiz durumda üst kapak ameliyatları yada üst kapağa botox enjeksiyonu yapılabilmektedir. Kapaklardaki şişliklerin düzeltilmesi için blefaroplasti, çift görmeyi düzeltmek için şaşılık ameliyatları uygulanabilmektedir.

Tiroide bağlı proptosisi bulunan bir hasta fotoğrafta görülmekte, filimlerinde göz kaslarında genişleme izlenmekte.

Daha ayrıntılı bilgilendirme için Op. Dr. İlke Bahçeci Şimşek ile bağlantı kurabilirsiniz.